Nicaragua tasbaika tanka ulbi sakanka wauhkataya
Nicaragua tasbaika tanka ulbi sakanka wauhkataya ba skul tahka dahra nani ulbi sakanka bukka lupia kum sa, kati bâni PDF, MOBI, EPUB ra tababaikra nani wapni mangki sakisa.
Wapni mangki warkka daukisa José Mejía Lacayo, muihnika Manuel Antonio Mejía Lacayo aslika nani nahki wapnika mangkaia tanka pura kakaira. Constantino Mejía Narváez web pura kakaira baku sin informática lainkara tâ brabrira , Pablo Mejía Estrada bara maya mairin Lynette de Mejía web satka nani papaskra sa baku sin, webka nani ba nahki aikainara auya ba pura kaikisa.
bukka ba aisuban lih mairin katka 2008 manka wina baku sin pat 40,000 wark satka nani ba sunan, warkka nani ba wauhtaya wahya (8½”x 11”) pitna wal ulbi sakan sa. Bukka paski ba lika Nicaragua dahra nani ulbi saki pliska sa. Ulbi saki sa bara https://www.temasnicas.net/, baya web wahya ra sa upla sut aisikaikaia sip sa, baku sin internetku buk nani apahki pliska Enrique Bolaños bara sa, bah ara sa Centroamerica rayaka dahra ulban pliska ra baku sin bio-nica.info ra sin dimi kaikaia sip sa.
Ulbi sakanka bani ba baiki sakanka matawalsip (10) brisa, kumi bani ba aiulbra silp silp ai ulbanka nani saki sa Nicaragua dahra.
LUWAN DAHRA NANI
Naha pruyiktuka na 2008 manka ra aisuban sa Flavio Rivera Montealegre lukanka wal baku sin, Jose Mejia Lacayo ai ulbanka Nicaragua skûl lainkara nahki ai iwanka natka dahra nani ulbi sakan ba wina takisa
Ulbi sakanka daukaia ta brihbanghwan uplika nani kumi bani nina nani binka markka nani wapnika kat kaka naha nani sa: Jorge Eduardo Arellano, Esteban Duque Estrada Sacasa, Aldo Guerra Duarte, Eddy Kühl Arauz, José Mejía Lacayo, Flavio Rivera Montealegre bara Carlos Tünnermann Bernheim.
LALKA NANI
Bukka na lalka nani sâtka wal bri sa pyu bani wapnika mangkisa: kum ba pyu kulkanka tara yabi tanka wal baiki sakan sa bara wala ba lika dahra aisanka nani lalka ba wal baisi sakan sa.
Baha wina 1,500 ta babaikra nani takan sa, yahbra kati 2020 kat ba 3,645 ulbanka prahni (ensayo nani) ulbi sakan sa. baiki sakanka matawalsip (10) sut bara 123 ulbanka (ensayo) nani , ai ulbra nani ba 64 upla sa.
Ulbanka ensayo nani ba dahra nani sât sât kaia sip sa luwan sturka, aisanka wala nani sin sut bara pat 732 brisa, bah aba lika ai ulbra ta babaikra nani 280 wina. Ensayo nani ba diara luwan dahra nani ba 454, bah aba 218 aiulbra nani ta baikanka wal. Yumhpika bara lika rayaka nani sat dahra ulbanka sâtka nani ba sut bara 229, baha lika 89 ai ulbra ta baikanka wal. Rayaka nani tanka ba asla daukanka sa daiwanka sahwi pliska almuk nani ba sin bara Ing. Guillermo Bendaña ulbanka nani ba sut asla prakan sa.
Diara rayaka nani tanka baiki sakanka ba pat 303 ulbanka (ensayo) nani brisa baha ba sin 153 ai ulbra nani ta baikanka wal. Baha wina ba Segovia y sain nani sat bara sa. Las ra ba baiki sakanka kum bara sa, lalka sât sât nani bara sa, kat daknika wala nani ba wal api aba mita. Latan apia sa ani dakni ra mangkaia sa sapa, pa pat baiki sakanka ba wala ra swin sa.
Diara luwan dahra ulbanka prahni (ensayo) nani ba baikanka kumi ra asla daukan sa, sut bara 712 ulbanka nani, RTN ulbanka ra baha sâtka ba kau bar asa. Baha pat naha ulbi sakanka na diara luwan dahra ai ulbra nani sa. Walpa api adiara wal paskanka nani satka nani 42 ba sin baha tilara mangkaia, kan naha paskanka sâtka nani ba wan dahra luwan nani marikisa, wan iwanka natka nani marikanka sa. Naha daknika ra Atlantik Kus bara Segovia dahra nani ulbanka ba mang ras sa, baha sin diara luwan tanka nani dukiara aisi sa. Wal sut prakan taim 348 ulbanka nani sa (ensayo) nani sa.
Yawan ba ulbanka damni, yamni sâtka apia sa, baku sin baha sat warkka nani daukras sa. Ban sakuna, ban ulbanka nani kum kum ulbi saki sa, ban wibia sa kaka Rubén Darío ulbanka sâtka nani baku.
AI ULBRA NANI DAKNIKA
Nicaragua tasbaika tanka ulbi sakanka wauhkataya ba skul smalkanka ulbi sakanka warkka daukisa baku sin ta babaikra nani ulbi sakisa. Yahbra kati 2020 manka ra, 608 upla raya nani kaikan sa. Pyu bani dimi kaiki nani ba 807 kan sut bara
1,415 upla nani. Sakuna yahbra kati 2020 ra ba kasak lahwan sa 1,415 ba wina waupasa kati 2020 ra ba kau upla nani kan sut bara 1,778 upla nani kaiki kan, baha ba pas kati Wix yapaika watla ra kan, ban sip sa baha ba alki paski daknika nani ba mita ailal takisa.
Dimi kaiki uplika nani ba 30 kuntri nani wina sa. Nicaragua wina ba kau upla ailal sa, 736 upla nani, ninkara ra ba Estados Unidos wina 358 upla nani sa. Kau ba Nicaragua wina kau kaiki sa, Estados Unidos, Europa, bara América hispana wina ba.
Ulbanka na sip sa buk nani apahki pliska Enrique Bolaños wina lahbaia sip sip, baku sin Bio-Nica wina sin, apia kaka Memoria Centroamericana wina sin sip sa.
Ulbanka na kau pliki kaiki sa google raba kau pliki kaiki sa. Bukka nani aisi kaikan nani PDF ra sa 71.9% pitka baha wina ba MOBI ra 19.3% pitka sa bara EPUB ba 8.0% nani sa. Baha pat nit pali sa MOBI bara EPUB ra ulbi sakaia.
BUKKA TAYA LILKA NANI TANKA
Ulbanka nani pas taura matlalkahbi pura wal ulbi sakan ba lih marin bara trisu kati 2008) manka ra sakan nani ba taya ra lilka nani apu kan. Taya ra lilkika ba kalatka lalahni pis kum baman bri kan baha ra ba ya ulbi sakan ba bara ta babaikra nani nina ulban kan. Ai ulbra ta bri ba tawa tawa lan taki balan wal, bukka taya nani ba painkira paski balan, baku lika upla nani ba taya lilkika ba wal kaiki aisi kaikbia dukiara paski sa.
Pas buk taya nani ba José Mejía Lacayo alki paskan, baha ninkara papaskra Flavio Rivera Montealegre alki paski kan ba wina las piskara kli alki papaskra mihta ra sa alki wapnika mangkaia ba.
BAIKI SAKANKA NANI
Baiki sakanka kum kum ba pain aikaina ra waras sa, ban wibia sa kaka sakan sa, ulbi sasakra ba auya tiwan taka, naha baiki sakanka nani ba naha nani sa:
Pis kum kum ra, ai ulbra ba daknira ta bri ba uplika ba siknis trabilka ta baikras swin sa: Innovación y Ciencia, Investigación y Desarrollo.
Daknika wala ba sip taura waras tabaikanka lâka apu mita, ban wibia sa kaka aisi kaiki uplika nani ba kulkan yabras ba mita. Wil las ba, Nicaragua uplika nani ba wauhtaya aisi kaikaia lihki sa, upla nani ra sturi damni, lawana nani wal kupia alkisa. Kulkaia sâtka sinska tihura nani (matemática) ba yawan wina laihura sa kulkaia natka ba. Yawan nanara filosofía lalka nani sin ulbi sakisa, wan aisi kakaira nani ba pain tanka klir takbia lukanka wal prahni ra ulbi sakisa.
Bibliografía y Bibliotecología nani ba sin, sakuna kaiki sa upla kumi sin aisi kaikras sa bara sin, ulbi sin blikras sa, bah aba (42) tanka. Lâ nani ulbanka sin sât uya upla aisi kaikras sa, 65 ulbanka nani baman sa. Esteban Duque Estrada ba lalah pawanka (Economía) tanka nani ba ta baikikan, sakuna nanara ulbras swin. Sari pali sa, kan lalah pawanka tanka nani ba diara luwan nani ra sin bara sa.
Naha minitka kat ba wan bukka ulbi sakanka ba baiki sakan nani na sakisa: Portada, Guía Para El Lector, Del Escritorio Del Editor, Actualidad, Ciencias Naturales, Las Segovias, Costa Caribe, Ensayos, Historia, Historia De Las Ideas Y De Las Mentalidades, Geografía, Antropología, Historia De Vida, Reseñas, Derecho, Genealogía, e Información Editorial.
BAIKI SAKAN ULBI SAKI NANI
Pas taura ai ulbra ta brabrira ba ta baikanka daukaia uplika kum pliki mangkaia yabalka plikan. Sip sakras muni, baiki sakan ra wark daukaia lukanka sakan, baku lika warkka ba dauki bara lika lika sins lâka nani ba upla wala wal lan takbia.
Lâ lainkara ba tâ brikan daktar Humberto Carrión, witin sin lâ nani sâtka tanka nani ba ulbi kan. Naminit kat ba, lâ nani tanka ba daktar Roberto Ferrey Echeverry pura kaiki sa.
Antropología tanka bri uplika arqueólogo Rigoberto Navarro Genie, nana ra aiulbra almuk kum sa, nawas kat ba daktar Geoffrey McCafferty, arqueólogo smasmalkrika kum sa Universidad Calgary de Alberta ra, Canadá ra, baku sin witin ba wan kuntrika Nicaragua ra Granada tawanka r adiara paskanka nani manis salhki saka sa, baku sin witin ba Mi museo lalka kum kan, bara museo de cerámica indígena Granada ra ba.
Baku sin, ta baikan uplika wala nani sin bara ban wibia sa kaka: Dr. Jean-Michel Maes, entomólogo bara Nicaragua ra skul rayaka nani tanka turbi kakaira uplika asla takanka uplika kum sa; el Dr. Karl Offen, geógrafo histórico; el Dr. Humberto Carrión ba lika layar kum sa.
BILA WALA RA LALAKRA NANI
Nubia O. Vargas ba bila walara lakaia ta brabrira sa. Maritza Corriols inglis wina ispail bila ra lakisa, Arturo Castro Frenzel ba alemán, inglis bila wina ispail ra lakisa, Constantino Mejía Narváez ba lika checo bara inglis wina ispail ra lakisa.
​
YULA KAKAHBRA
Carlos Arellano Hartig lika lilka nani wark wark dadaukra kum sa bara witin ba naha bukka ra lilka nani ba wark daukikan. Manuel Antonio Mejía Lacayo ba lika buk ba lalka nani wapnika lainkara laki kaiki kan. Daktar Karl Offen lika Atlantik Kus ra diara nani taki ba tanka lalka nani ba wark dauki sa; daktar Jean-Michel Maes lika bukka na nahki wark dauka bara dia satka lalka nani bri kaia ba kupia krauki yula kahbi balan sa.
Bukka na aulbra nani laki kaikanka daukras sa, ban sakuna ulbanka nani ulbi saki nani ba lika laki kaiki sakisa, sakuna nit pali sa aulbra nani kumi bani raitka brisa ai ulbanka nani taki ba aisikaikaia mistik bar asa apia kaka ulbi sakanka nani lâka aisi ba kat apia sa kaka aisaia sip sa.
TA BRARIRA DAKNIKA
Ta brarira daknika ba asla takansa Carlos Arellano Hartig, Alberto Bárcenas, Guillermo Bendaña García, Manuel Fernández Vílchez, Eddy Kühl Arauz, Jean-Michel Maes, Harlan Oliva Regidor, Marvin Saballos Ramírez, Nubia O. Vargas y Carlos Tünnerman Bernheim. Naha daknika aiwarkka ba ulbanka nani ba laki kaiki ulbi sakaia ra lâka wal sa kaka adarka yabisa.
BAIKI SAKAN TA BRABRIRA
Baiki sakan ta brabrira nani ba ai warkka sa baiki sakan kumi bani ulbi sakaia, baku sin ulbanka nani lalka ba wahbi sakaia baku sin ulbi sakaia lâka wal sapa laki kaikisa, aiulbra nani ba naha nani sa: Guillermo Bendaña García, Humberto Carrión McDonough, Jaime Incer Barquero, Eddy Kühl Arauz, Ligia Madrigal Mendieta, Geoffrey McCafferty, y Alexander Zosa-Cano. Aulbra almuk nani ba: Carlos Arellano Hartig, Humberto Carrión McDonough y Rigoberto Navarro Genie.
WAPNIKA MANGKI DAKNIKA NANI
Naha daknika na ai warkka sa ulbi saki nani kumi bani laki kaikaia bara âdarka yabi yaban bukka ba takisa. Naha daknika nani ba naha sa Guillermo Bendaña García, Humberto Carrión McDonough, Jaime Incer Barquero, Eddy Kühl Arauz, Ligia Madrigal Mendieta, Rigoberto Navarro Genie, Nubia O. Vargas y Alexander Zosa-Cano.
Nubia O. Vargas lika ulbanka nani bara tihukara laki kaiki sa, witin ba lika danika na aulbrika (secretaria) warkka brisa.
TA BABAIKRA KUM SAMPLIKA NANI
Ulbi sakaia lâka internet ra ai wauhkataya bara aulbra raitka, ulbi sakaia lâka, lilka nani nahki yus munaia lâka, stailka nani lâka, latak saki lâk, naha wauhkataya nani ba sip sa aisi kaikaia naha web ka ra https://www.temasnicas.net/enviar
​
LATA TANI RA TANKA PLIKAIA
Baku sin naha web pliska ba https://www.temasnicas.net/, ra sin ulbanka nani ba plisan lahbaia sip sa https://www.temasnicas.net/revistas wina.
Internet ra buk nani apahki pliska almuk Enrique bolaños r aba pyua bani wark nani ba apahki sa baha lika ku dimaia sip sa
Naha ulbanka ba bara sa memoria Centroamericana wahya ra http://memoriacentroamericana.ihnca.edu.ni/
FUENTES DE INFORMACIÓN
Ai ulbra ta bri pali wark dauki nani sut ba wala saki pain apahki sa, kan wina wark daukan nani ba sut baku sin yus munan dukia nani sut ba apahki sa.
â–